Sağlık çalışanları, dopingle mücadelenin farklı aşamalarında önemli rollere sahiptir. Öncelikle dopingin olası riskleriyle ilgili sporcuları bilgilendirmek ve sporcu sağlığını korumak, özellikle spor alanında görev yapan sağlık profesyonellerinin en önemli sorumluluklarındandır.
Sporcular, doping ve yasaklı madde içeren ilaçlar hakkında doktorlarından ve eczacılardan bilgi alabilmelidir. Bu nedenle, ilgili tüm sağlık çalışanlarının konuya ilişkin yeterli bilgiye sahip olması gerekir. Bu büyük bir sorumluluktur, çünkü sağlık çalışanlarından hem performansın artışı için kötüye kullanılan madde ve yöntemlerden hem de bunlara ilişkin gelişmelerden haberdar olmaları beklenir.
Genel olarak doktor ve diğer sağlık çalışanlarının dopingle mücadeledeki sorumlulukları aşağıdaki şekilde listelenebilir:
– Sorumlu oldukları sporcular için geçerli tüm dopingle mücadele politikalarını ve kurallarını anlamalı ve bunlara uymalıdır. Dopingle mücadele adına kararlı bir duruş sergilemeli ve sporcuları bu yönde teşvik etmelidir. Gerekli olduğunda, Dopingle Mücadele Kuruluşları ve ilgili spor federasyonlarıyla iş birliği yapmalıdır.
– Sporcuya reçete edilen ilaçlar Dünya Dopingle Mücadele Ajansının (WADA) güncel Yasaklılar Listesi ile uyumlu olmalıdır. Mümkünse yasaklı olmayan ilaç alternatifleri reçete edilmelidir.
– Sporcunun, spor hayatına devam ederken gerekli tedaviyi görebilme hakkını koruyan Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnası (TAKİ) süreçleri hakkında bilgi sahibi olmalı, gerektiğinde sporcuları yönlendirebilmelidir.
– Yasaklı madde içeren bir tedavinin uygulanması gerekiyorsa Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnası (TAKİ) prosedürünün uygulanabilmesi için sporcuya yardım etmelidir. Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnası (TAKİ) sürecini sporcunun yalnız tamamlamasını beklememelidir.
– Sporcuya, doping kontrolüne alınması durumunda son yedi gün içinde kullandığı tüm ilaçları Doping Kontrol Görevlisine bildirmesini tavsiye etmelidir.
– Sporcularla çalışan sağlık görevlileri, sporcuların kendi kendilerine bir ilaç veya besin destek ürünü kullandığını fark ederse, sporcuyu, bu konuda uzman bir sağlık profesyoneline yönlendirmelidir.
– Sporcuları, ilaç içeriğindeki yasaklı maddeleri kontrol etmek için hangi yöntemleri kullanabileceği hakkında yönlendirebilmelidir. Gerekli olduğunda, yetkili dopingle mücadele kuruluşuna danışılması tavsiye edilmelidir.
– Yalnızca müsabaka içi dönemde yasaklı maddeler için; müsabakadan birkaç saat veya birkaç gün önce kullanılmasının da müsabaka içi doping kontrol örneğinde Aykırı Analitik Bulgu saptanmasına neden olabileceği konusunda sporcuları uyarmalıdır.
– Sporculara, yalnızca müsabaka içi dönemde yasaklanmış madde veya ilaç kullanımını müsabakadan yeterli süre önce kesmesi gerektiğine ilişkin tavsiyede bulunmalıdır.
– Sporcuları besin destek ürünlerinin riskleri ve kullanım sonrası meydana çıkabilecek olumsuz sonuçlarına ilişkin bilgilendirmelidir.
– Sporcularla ve takımlarla çalışan sağlık profesyonelleri çoğu zaman doping kontrolü sırasında temsilci veya tanık olarak bulunur. Bu durumlarda, sporcuyu doping kontrolü boyunca desteklemek, süreç boyunca sporcu haklarının korunduğundan emin olmak ve sporcunun doping kontrol sürecine uyumluluğundan sorumlu olurlar.
– Sporcular ve takımlarla çalışan sağlık profesyonelleri, dopingle mücadele kuralları ile sporcuların hak ve sorumlulukları konusunda güncel bilgiye sahip olmalıdır.
– Eczacılar, sporcuya reçeteli ve reçetesiz ilaçlara ek olarak besin destek ürünlerine ilişkin bilgi sağlama olanağı olan çok önemli bir pozisyondadır. Eczacıların, dopingle mücadele ve Yasaklılar Listesi bilgisine sahip olması, bununla beraber besin destek ürünleri kullanımı için sporcuları doğru yönlendirebilmeleri çok önemlidir.
